جوهر نمک چیست؟
جوهر نمک یا همان هیدروکلریک اسید (hydrochloric acid) یک ماده شیمیایی بی‌رنگ، حلال و جز مواد شیمیایی خورنده است که برای گندزایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده دارای دو یون هیدروژن و کلر بوده و جز اسیدهای قوی بشمار می‌رود. نکته قابل توجه در مورد این اسید این است که در برخورد با بسیاری از سطوح ایجاد خورندگی شدید و حتی گاهی آسیب‌های جبران ناپذیر می‌کند.
کاربرد جوهر نمک
همان طور که ذکر شد جوهر نمک هم در صنعت و هم در خانوار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این بخش می‌خواهیم به صورت جزئی برخی از موارد مصرف این ماده را شرح دهیم:
- پردازش فلزات
- ساخت کلسیم کلرید
- کاهش پی اچ آب استخر ها
- صنایع غذایی (تولید کنسرو و محصولات فرآوری شده جهت حفظ تازگی و نگهداری)
- ساخت ژلاتین
- اسیدی کردن چاه‌های نفتی
- از بین بردن زنگ زدگی سطوح
- صنایع چرم سازی
- وینیل کلراید
- شستشوی کاشی و سرویس بهداشتی (در مصارف خانگی حتما باید با آب رقیق شود)
شناسایی و تشخیص جوهر نمک
هیدروکلریک اسید (hydrochloric acid) به دو شکل مایع و پودری تولید و عرضه می‌شود. شکل پودری آن دارای دانه‌های بسیار ریز جامد و به رنگ سفید بوده و در هر دو شکل این ماده دارای بوی بسیار تند و زننده هست و باید با غلظت کم مصرف شود. نکته‌ای که در مورد این ماده باید ذکر کرد این است که دارای خلوصی در حدود 30 تا 33 درجه است و برای سلامت پوست و دستگاه تنفسی مضر است.
روش ساخت هیدروکلریک اسید
برای تولید این ماده کلر را در کوره سیلیکاتی با دمای بسیار بالا حرارت می‌دهند تا بسوزد و کلر هیدروژن تولید کند. بعد از این که این ماده خنک و سرد شد جوهر نمک به وجود می‌آید.
علائم مسمومیت با هیدروکلریک اسید
همان طور که ذکر شد این ماده بسیار اسیدی بوده و برای سلامت انسان مضر است اگر در هنگام استفاده و یا بعد از استفاده از این ماده با علائم زیر رو به رو شدید بدان معناست که دچار مسمویت با جوهر نمک شده‌اید، در نتیجه باید به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی چشم
- التهاب بینی و گلو
- عطسه و یا سرفه
- احساس خفگی و تنگی نفس
- تهوع و سرگیجه
وایتکس چیست؟
وایتکس یا اب ژاول به انگیسی هیپوکلریت سدیم (Sodium hypochlorite) یک محلول قلیایی رقیق به رنگ زرد مایل به سبز کم رنگ با فرمول شیمیایی NaOCl یا NaClOاست. این ماده اسیدی به مانند جوهر نمک برای گندزادیی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این ماده در خانوار به نصبت جوهر نمک بیشتر استفاده می‌شود.
علت محبوبیت این ماده به این دلیل است که دارای قیمت کم بوده و پاک کنند و جرم گیر بسیار قوی برای سطوح مختلف به ویژه کاشی و سرویس بهداشتی است و کمتر از جوهر نمک خطر جسمانی برای افراد ایجاد می‌کند. این بدان معنا نیست که وایتکس خطرناک نیست. تنها درصد خطر آن برای بدن کمی کمتر از جوهر نمک است.
کاربرد وایتکس
از جمله کاربردهای وایتکس به شرح زیر است:
- برای سفید کنندگی البسه و ظروف
- ضد میکروب
- •ضد قارچ
- ستشویی سطوحی مانند کاشی سینک دستشویی و...
خطرات جوهر نمک و وایتکس
همان طورکه گفته شد این دو ماده هر دو اسید و قلیایی بوده و خطراتی را برای افراد در هنگام مصرف در صورت رعایت نکردن نکات زیر به همراه خواهد داشت:
- جوهر نمک را نباید با هیچ ماده اسیدی دیگری ترکیب کرد، زیرا موجب آزاد شدن کلر شده و به دستگاه تنفسی آسیب وارد می‌کند.
- وایتکس را نباید به هیچ عنوان و با دیگرمواد جرمگیر ترکیب کرد زیرا به دستگاه تنفسی آسیب وارد می‌کند
- هر دو این مواد شیمیایی در صورتی که در معرض هوا قرار داشته باشند به صورت تبخیر شده و محیط را آلوده می‌کنند.
- بهتر است از جوهر نمک رقیق شده و با جایگزین‌های آن در خانه استفاده شود.
- بلع جوهر نمک بسیار خطرناک بوده و سوراخ شدن مری و آسیب شدید به دستگاه گوارش می‌شود.
- جوهر نمک ساختاری به مانند اسید معده بوده و به همین دلیل به ان اسید حیاتی نیز گفته می‌شود.
- هر دو این ماده شیمیایی به صورت آسیب می‌رسانند در نتیجه در هنگام استفاده بهتر است از دستکش استفاده کنید.
- از برخورد این ماده با پوست، چشم و مخاط بینی جلوگیری کنید.
- از این ماده در مکانی سر پوشیده و مکانی که از تهویه مناسب برخوردار نیست نباید استفاده کرد.
تفاوت جوهر نمک و وایتکس
این دو ماده تنها دو تفاوت عمده با هم دارند مورد اول این که جوهر نمک یک ماده اسیده بسیار قوی بوده و بیشتر در مصارف صنعتی مور استفاده قرار می‌گیرد و مورد دوم این که PH جوهر نمک اسیده بوده و به زیر یک هم می‌رسد اما وایتکس یا آب ژاول قلیایی است.
کلام آخر
آنچه در این مطلب به بررسی آن پرداخیتم دو ماده شیمیایی جوهر نمک و وایتکس بوده و در مورد هیدروکلریک اسید (hydrochloric acid) و هیپوکلریت سدیم (Sodium hypochlorite) به تفکیک صحبت کردیم. در انتها به بررسی تفاوت بین این دو ماده پرداخته و شرح دادیم که کاربرد هر یک در چه مواردی است. برای خرید این دو ماده شیمیایی و دیگر مواد می‌توانید به سایت رازی طب آریا کوشا مراجعه کنید.
