میدان انقلاب جمالزاده جنوبی پلاک 104 واحد 8
021-66128959
ariakosha@gmail.com
یکی از بخش‌های پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها محیط های کشت است که دارای انواع و اقسام گوناگونی است. محیط کشت شرایط لازم برای رشد و تکثیر میکروب‌ها و باکتری‌ها را فراهم کرده تا بتوان آزمایشات لازم را بر روی آن‌ها انجام داد.
به فرایندی که میکروب‌ها و باکتری‌ها را در شرایطی قرار می‌دهد تا امکان رشد و تکثیر داشته باشند محیط کشت می‌گویند. میکروب‌ها و باکتری‌ها برای رشد و تکثیر به شرایط مساعدی نیاز دارند و این شرایط مناسب را محیط کشت برای آن‌ها فراهم می‌کند. محیط کشت دارای انواع گوناگون است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
همان طور که اشاره شد محیط کشت انواع و اقسام گوناگونی دارد که می‌توان آن را به سه دسته اساسی تقسیم کرد که عبارت است از:
انواع کشت از نظر فیزیکی به سه دسته جامد، مایع و نیمه جامد تقسیم می‌شود که در ادامه به شرح هر کدام می‌پردازیم:
• محیط کشت جامد (Solid Media): در محیط کشت جامد از آگار استفاده می‌شود که باعث جامد شدن و انعقاد محیط کشت می‌شود. محیط کشت جامد برای بررسی ویژگی‌هایی مانند: تشکیل کلونی، نوع رشد، شمارش باکتری، ویژگی‌های باکتری و مواردی از این دست استفاده می‌شود. مانند نوترنیت آگار.
• محیط کشت مایع (Liquid Media): در این محیط کشت آگار وجود ندارد و برای مطالعه و بررسی رشد و فرایند تخمیری باکتری مورد استفاده قرار می‌گیرد و مورد استفاده در لوله آزمایش یا فالسک است. مانند نوترینت براث.
• محیط کشت نیمه جامد (semisolid Media): از محیط های کشت نیمه جامد به عنوان محیط انتقالی استفاده می‌کنند و در آن درصد کمی آگار وجود دارد.
محیط های کشت پر کاربرد بسیار زیاد هستند که در اینجا به چند نمونه از آن اشاره می‌کنم:
• محیط شکلات آگار (Agar Chocolate): هنگامی که محیط پایه آگار بعد از اتوکالو و در دمای حدود 70 تا 80 درجه سانتی‌گراد خون دفیبرینه گاو اضافه شود، محیط کشت شکلات آگار بدست می‌آید. علت این کار این است که بعد از حرارت گلبول‌های قرمز خون متلاشی می‌شود و یک محیط مناسب برای باکتری‌هایی که نیاز به مواد غذایی آماده بیشتری دارد فراهم می‌کند. از جمله باکتری‌هایی مانند نایسریاها و با هموفیلوس‌ها.
• محیط آگار خون‌دار (Agar Blood): این نوع محیط کشت که یک محیط کشت عمومی است دو کاربرد متفاوت دارد و برای مواردی مانند پیدا کردن همولیزین در باکتری و یا جداسازی و تکثیر باکتری‌های بیماری زا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• محیط کشت نوترینت آگار (Agar Nutrient): این ماده دارای محیطی جامد است که برای مواردی مانند شمارش میکرو ارگانیسم‌ها در آب، فاضلاب و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌های که به شرایط محیطی سخت نیاز ندارند نیز مناسب است و می‌توان تشکیل کلونی‌ها را در سطح آن مشاهده کرد. نوترینت آرگا در واقع یک محیط کشت برای میکروب شناسی بود و در دمای بالا نیز جامد می‌ماند.
• آگارد برد –پارکر (Agar Parker-Baird): این ماده دارای لیتیوم کلراید و تلوریت بوده و به کمک آن می‌توان از رشد فلور میکروبی جلوگیری کرد. در کنار این وجود ماده پیروات و گالیسین موجود در آن باعث رشد استافیلوکوک می‌شود.
یکی دیگر از دسته‌هایی که برای محیط های کشت وجود دارد، دسته محیط های کشت کاربردی در آزمایشگاه است که در ادامه به شرح مختصر هر یک می‌پردازیم:
• محیط کشت کامل (Complete Media): به محیطی مانند پلیت کانت آگار گفته می‌شود که مواد لازم برای رشد 80 درصد باکتری‌ها را دارد. در این محیط کشت با رشد باکتری‌ها تغییر رنگی را مشاهده نمی‌کنید زیرا دارای خاصیت ضد میکروبی و مهار کننده است.
• محیط کشت ترابری (Transport Media): از این محیط کشت برای انتقال نمونه به آزمایشگاه استفاده می‌شود. این محلول از خشک شد نمونه و رشد ناخواسته باکتری‌ها و همچنین آلوده شدن نمونه جلوگیری می‌کند.
• محیط کشت پایه (Basic media): محیطهای کشتی مانند نوترین آگار که دارای مواد مغذی در کمترین حد ممکن هستند، در این دسته قرار می‌گیرند و اساس ساخت انواع محیطهای رشد به شمار می‌روند. این محلول برای میکروب‌های که نیاز به محیطهای خاص و مواد مغذی زیادی ندارند بسیار مناسب بوده و تقریبا می‌توان گفت برای رشد انواع سلول‌ها مناسب است.
آنچه در اینجا ذکر شد تنها بخشی از محیطهای کشت است و محیطهای کشت دارای انواع بسیاری هستند. برای خرید انواع محیط های کشت میتوانید به فروشگاه‌های معتبر محل سکونت خود مراجعه کنید و یا آن را به ساده‌ترین روش ممکن از فروشگاه اینترنتی رازی طب آریا کوشا با قیمت مناسب خریداری کنید.
