محیط کشت باکتریایی چیست؟

یک از محیط‌های پرکاربرد در آزمایشگاه‌ها محیط کشت میکروبی است. محیط کشت میکروبی محیطی است که در آن مخلوطی از مواد برای رشد میکروارگانیسم‌های زنده وجود دارد. این محیط کشت حاوی مواد مغذی بی‌شماری بوده رشد و تمایز میکروارگانیسم‌ها را فراهم می‌کند.  محیط کشت باکتریایی دارای مواد معدنی، فلزات، نمک بافر و... است و در سه دسته جامد، نیمه جامد و مایع یا آبگوشت وجود دارد. این محیط کشت همچنان به عنوان یک استاندارد بسیار قابل قبول در داروسازی و صنایع غذایی و نوشیدنی برای آزمایش میکروبی و تکرار آزمایش مورد تایید است. 

چرا انواع محیط باکتریایی وجود دارد؟

همه میکروارگانیسم ها را نمی‌توانند در یک محیط کشت رشد کنند. بسیاری از آنها نمی‌توانند در هیچ محیط کشت شناخته شده ای رشد کنند. ارگانیسم‌هایی که نمی توانند در محیط کشت مصنوعی رشد کنند انگل‌های اجباری هستند. مایکوباکتریوم لپرا، ریکتزیا، کلامیدیا تراکوماتیس و ترپونما پالیدوم انگل‌های داخل سلولی اجباری هستند. در نتیجه برای شناسایی و آزمایش در مورد این میکروب‌ها مجبور به تولید محیط باکتریایی هستیم.

انواع محیط کشت باکتریایی

 همان طور که در ابتدای متن اشاره شد انواع محیط کشت باکتریایی وجود دارد که در ادامه به بررسی هر یک خواهیم پرداخت:

•  محیط کشت باکتریایی جامد

محیط های کشت جامد حاوی آگار با غلظت 1.5-2.0 درصد یا برخی از مواد جامد کننده در درجه اول بی اثر هستند. محیط جامد ساختار فیزیکی دارد و به باکتری‌ها اجازه می‌دهد به روش‌های آموزنده یا مفید (مثلاً به صورت کلنی یا رگه‌ای) رشد کنند. آگار مکانکی، آگار شکلاتی، نوترینت آگار، آگار خون و غیره نمونه هایی از محیط های کشت جامد هستند.

موارد استفاده از محیط کشت جامد

در این بخش به بررسی موارد استفاده محیط کشت باکتریایی جامد خواهیم پرداخت:

• برای جداسازی باکتری‌ها از انواع مختلف نمونه
• برای تعیین خصوصیات کلنی ایزوله (مانند مورفولوژی کلنی، همولیز، تولید رنگ‌دانه و غیره).
• برای انجام تست حساسیت ضد میکروبی با استفاده از روش انتشار دیسک کربی بائر

• محیط کشت باکتریایی نیمه جامد

محیط‌های کشت نیمه جامد با آگار با غلظت 0.5 درصد یا کمتر تهیه می‌شود. محیط نیمه جامد دارای قوام نرم مانند کاستارد است و برای کشت باکتری‌های میکروآئروفیل یا برای تعیین تحرک باکتری مفید است. محیط تست تحرک، رسانه‌های انتقال استوارت و آمیز و غیره، محیط‌های نیمه جامد هستند.

• محیط کشت باکتریایی مایع (آبگوشت)

این محیط‌ها حاوی مقادیر خاصی از مواد مغذی هستند اما اثری از عوامل ژل کننده مانند ژلاتین یا آگار ندارند. محیط کشت  مایع رایج در آزمایشگاه عبارتند از: براث مواد مغذی، براث گلوکز، براث تزریقی مغز و قلب (BHI)، آب پپتون قلیایی (APW)، براث سویا تریپتیک (TSB) و براث سلنیت F. محیط آبگوشت اهداف مختلفی مانند تکثیر بسیاری از ارگانیسم‌ها، مطالعات تخمیر و آزمایش‌های مختلف دیگر را انجام می‌دهد.

موارد استفاده از محیط های کشت مایع

در این بخش به بررسی موارد استفاده محیط کشت باکتریایی مایع خواهیم پرداخت:

• برای رشد باکتری برای آزمایش حرکت
• برای رشد باکتری برای تولید تلقیح برای آزمایش آنتی بیوگرام
• برای احیای باکتری‎ها از کشت لیوفیلیزه یا انبار
• برای مطالعه متابولیسم، سموم و تولید آنزیم
• برای غنی سازی و یا انتقال مواد بالینی

خرید محیط کشت باکتریایی

در این مطلب به طور کامل به معرفی انواع محیط کشت باکتریایی و موارد استفاده آن پرداختیم. همان طور که گفته شده محیط کشت باکتریایی به سه دسته جامد، نیمه جامد و مایع (آبگوشت) تقسیم می‌شود که هر کدام کاربرد مختص به خود را دارد. برای تهیه انواع محیط کشت باکتریایی می‌توانید به سایت رازی طب آریا کوشا مراجعه کرده و به صورت آنلاین محصول مورد نظر خود را خریداری کنید.